Աշխարհագրություն 03.18.2024

• Հայաստանում արդյունաբերությունը ե՞րբ է սկսել ձևավորվել որպես առանձին ճյուղ և ինչպիսի՞ զարգացում է ունեցել խորհրդային տարիներին:

Հայաստանի արդյունաբերությունը խորհրդային տարիներին ձևավորվեց որպես տնտեսության առաջատար ճյուղ: Մինչև անկախացումը Հայաստանի արդյունաբերության բաժինը ՀՆԱ-ում ավելին էր, քան մնացած բոլոր ճյուղերինը միասին վերցրած: Արդյունաբերությունն էր որոշում երկրի արտադրական դիմագիծը և տեղը աշխատանքի միջազգային բաժանման համակարգում:

•   Թվարկել և գնահատել  այն գործոնները, որոնց ազդեցությամբ արդյունաբերությունը դարձավ Հայաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղ: 

 Հայաստանի տնտեսության առաջատար գործոն դարձավ թեթև սննդի և քիմիական արդյունաբերության ճյուղերը:

•  Որո՞նք են արդյունաբերությունը բնութագրող հիﬓ ական վիճակագրական ցուցանիշները: Թվարկե՛ք այդ ցուցանիշներով արդյունաբեության առաջատար ճյուղերը:

Արդյունաբերության հիմնական վիճակագրական ցուցանիշները ցույց են տալիս արտադրանքի ծավալի և աշխատողների թվի կայուն աճի շնորհիվ Հայաստանի արդյունաբերության ճյուղային կառուցվածքում առաջատար դիրք գրավեցին մեքենաշինությունը, թեթև, սննդի և քիմիական արդյունաբերության ճյուղերը:Մշակող արդյունաբերության արտադրանքի ծավալում առավել մեծ բաժին ունեին սննդի արդյունաբերությունը, գունավոր մետաղաձուլությունը, ինչպես նաև նոր ճյուղերը՝ ադամանդագործությունը և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների արտադրությունը:

• Ինչպիսի՞ փոխազդեցություններ, քանակական որակական կորուստներ ունեցավ արդյունաբերությունն անկախության առաջին տարիներին և ի՞նչ պատճառով: 

Հայաստանի անկախության առաջին տարիներին սկսվեց տնտեսական խորը ճգնաժամը։ Արտադրական ձեռնարկությունների համախառն մասնավորեցումը մեծագույն վնաս հասցրեց առաջին հերթին արդյունաբերությանը: Արդյունաբերական հսկաների մեծ մասը դադարեց արտադրանք տալ, հետո նաև փակվեց կամ բաժանվեց մանր արտադրամասերի, որոնց մի մասը մի այն կարողացավ պահպանել իր գոյությունը։

• Բնութագրել  ՀՀ արդյունաբերության արդի կառուցվածքն ըստ տնտեսական արտադրական գործունեության 3 խմբերի:

Եթե արդյունաբերական արտադրանքի ընդհանուր ծավալ ընդունենք 100%, ապա կառուցվածքն ըստ վերը նշված տնտեսականարտադրական գործունեության խմբերի կունենա հետևյալ պատկերը (2012 թ. տվյալներով)
հանքագործական արդյնաբերթյուն – 15%
մշակող արդյունաբերթյուն – 65%
էլեկտրաէներգիայի, գազի, ջրի արտադրության եւ բաշխում – 20%:

Աշխարհագրություն 03.04.2024

Արդյունաբերության ձևավորումը Հայաստանում.
Արդյունաբերությունը Հայաստանում որպես առանձին ճյուղ սկսեց ձևավորվել 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին, մասնավորապես Ռուսական կայսրության արդյունաբերականացման ջանքերի ընթացքում։ Այնուամենայնիվ, զգալի զարգացում է տեղի ունեցել Խորհրդային Միության ժամանակաշրջանում, մասնավորապես 1920-ականներից սկսած:

Զարգացումը խորհրդային տարիներին.
Խորհրդային տարիներին Հայաստանի արդյունաբերությունը զգալի զարգացում ապրեց՝ հիմնականում կենտրոնացված պլանավորման և խորհրդային կառավարության մեծ ներդրումների շնորհիվ: Արդյունաբերականացման ջանքերը կենտրոնացած են այնպիսի ոլորտների վրա, ինչպիսիք են մեքենաները, էլեկտրոնիկան, քիմիական նյութերը և սննդի վերամշակումը: Հայաստանը հայտնի դարձավ իր մեքենաշինական արդյունաբերությամբ, մասնավորապես այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են ճշգրիտ մեքենաները և էլեկտրոնիկան:

Արդյունաբերության վրա ազդող գործոնները որպես առաջատար ճյուղ.
Արդյունաբերությունը Հայաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղ դառնալուն նպաստող գործոններն են.

Խորհրդային արդյունաբերականացման քաղաքականությունը և ներդրումները.
Բնական պաշարների, այդ թվում՝ մետաղների և օգտակար հանածոների առատությունը:
Հմուտ աշխատուժ, հատկապես ճարտարագիտության և տեխնիկական ոլորտներում:
Աշխարհաքաղաքական գործոններ, ինչպիսիք են Հայաստանի դիրքը Խորհրդային Միության կազմում և նրա մուտքը դեպի Արևելյան բլոկի շուկաներ:
Հիմնական արդյունաբերության վիճակագրություն.
Հայաստանում արդյունաբերության առաջատար ճյուղերն են.

Մեքենաների և սարքավորումների արտադրություն.
Քիմիական արդյունաբերություն.
Սննդի վերամշակում.
Էլեկտրոնիկա և տեխնոլոգիա.
Հանքարդյունաբերություն և մետալուրգիա.
Կորուստները անկախության առաջին տարիներին.
Անկախության առաջին տարիներին Հայաստանի արդյունաբերությունը բախվեց զգալի մարտահրավերների՝ Խորհրդային Միության փլուզման և առանցքային շուկաների ու առևտրային գործընկերների կորստի պատճառով: Բացի այդ, շուկայական տնտեսության անցումը դժվար էր և հանգեցրեց արտադրության և մատակարարման շղթաների խափանումների:

ՀՀ արդյունաբերության ժամանակակից կառուցվածքը.
Հայկական արդյունաբերության ժամանակակից կառուցվածքը կարելի է բնութագրել տնտեսական արտադրական գործունեության երեք խմբի.

Արտադրություն և ծանր արդյունաբերություն.
Ագրոբիզնես և սննդի վերամշակում.
Տեխնոլոգիաների և նորարարության ոլորտները.
Վառելիք-էներգետիկ համալիր.
Վառելիք-էներգետիկ համալիրը վերաբերում է ենթակառուցվածքներին և հաստատություններին, որոնք ներգրավված են էներգետիկ ռեսուրսների արտադրության և բաշխման մեջ, ներառյալ էլեկտրաէներգիան, գազը և վառելիքը: Նրա հիմնական գործառույթն է ապահովել էներգիայի հուսալի մատակարարում արդյունաբերական, առևտրային և բնակելի կարիքների համար:

ՀՀ էլեկտրաէներգիայի կառուցվածքը.

Հայաստանի ամենահզոր էլեկտրակայաններից են Մեծամորի ատոմակայանը, Հրազդանի ՋԷԿ-ը և տարբեր հիդրոէլեկտրակայաններ։
Էլեկտրակայանների միավորումը էլեկտրահաղորդման գծերի մեկ ցանցի մեջ շահավետ է, քանի որ այն բարձրացնում է էլեկտրացանցերի արդյունավետությունն ու հուսալիությունը՝ թույլ տալով ավելի լավ կառավարել առաջարկի և պահանջարկի տատանումները:
ՀՀ միասնական ցանց.
ՀՀ ընդհանուր ցանցը վերաբերում է փոխկապակցված էլեկտրացանցին, որը բաշխում է տարբեր էլեկտրակայանների կողմից արտադրվող էներգիան Հայաստանի ողջ տարածքում:

Էլեկտրաէներգիայի հաշվեկշիռ.
Խորհրդային Միության վերջին տարիներին Հայաստանը մեծապես հենվում էր ատոմային և հիդրոէլեկտրակայանների վրա էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար: Ընթացիկ ժամանակահատվածում տեղի է ունեցել տեղաշարժ դեպի դիվերսիֆիկացիա, ներառյալ ջերմային էլեկտրակայաններից և վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներից կախվածության ավելացումը:

ՀՀ վառելիքաէներգետիկ համալիրի զարգացման հեռանկարը.
ՀՀ վառելիքաէներգետիկ համալիրի զարգացման հեռանկարը կախված է տարբեր գործոններից, ներառյալ ենթակառուցվածքներում ներդրումները, տեխնոլոգիական առաջընթացը և վերականգնվող էներգիայի զարգացմանն աջակցող կառավարության քաղաքականությունը: Պատշաճ պլանավորման և ներդրումների դեպքում Հայաստանը կարող է ուժեղացնել էներգետիկ անվտանգությունը, նվազեցնել կախվածությունը ներմուծվող էներգետիկ ռեսուրսներից և նվազեցնել շրջակա միջավայրի վրա ազդեցությունները: Սա կարող է ներառել վերականգնվող էներգիայի աղբյուրների հետագա զարգացումը, ինչպիսիք են հիդրո, արևային և քամու էներգիան, ինչպես նաև էներգաարդյունավետությունը բարելավելու և առկա ենթակառուցվածքների արդիականացմանն ուղղված ջանքերը:

Աշխարհագրություն 02.12.2024

Բլոգում հրապարակվող առաջադրանք

• ՀՀ տնտեսության ներկայիս նկարագիրը

Հայաստանի տնտեսությունը հենվում է այնպիսի ոլորտների վրա, ինչպիսիք են գյուղատնտեսությունը (ներառյալ միրգ և բանջարեղեն), հանքարդյունաբերությունը (հատկապես պղինձ և ոսկի) և արտադրություն (ներառյալ տեքստիլ և էլեկտրոնիկա):

• Աշխարհի ամենազարգացած երկրները

Աշխարհի ամենազարգացած երկրները ներառում են Միացյալ Նահանգները, Գերմանիան, Ճապոնիան և Շվեյցարիան, որոնք պարծենում են զարգացած ենթակառուցվածքով, արդյունաբերականացման բարձր մակարդակով և ամուր ֆինանսական համակարգերով:

• Աշխարհի թույլ զարգացած երկները

Աշխարհի ամենաքիչ զարգացած երկրները ներառում են այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Բուրունդին, Չադը, Հարավային Սուդանը և Աֆղանստանը, որոնք բախվում են զգալի մարտահրավերների, ինչպիսիք են համատարած աղքատությունը, թերզարգացած առողջապահական համակարգերը և կրթության սահմանափակ հասանելիությունը:

• Երկրներ, որոնց տնտեսությունը կախված է նավթից

Այն երկրները, որոնց տնտեսությունը կախված է նավթից, ներառում են Սաուդյան Արաբիան, Ռուսաստանը, Վենեսուելան և Նիգերիան, որտեղ նավթի արտահանումը կազմում է նրանց ՀՆԱ-ի և պետական եկամուտների զգալի մասը:

Երկրներ, որոնց տնեսությունը կախված է արտաքին շուկայից

Այն երկրները, որոնց տնտեսությունը կախված է արտաքին շուկայից, ներառում են Չինաստանը, Գերմանիան, Ճապոնիան և Հարավային Կորեան, որոնք մեծապես ապավինում են արտահանմանը` տնտեսական աճը խթանելու և իրենց մրցունակությունը համաշխարհային շուկաներում պահպանելու համար:

Սեռատարիքային բուրգերի համեմատություն (Հայաստան,Կատար,Նորվեգիա)

Կատար

Նորվեգիա

Հայաստան

• ծնելիության թվի
  

Հայաստանում ծնելիության մակարդակը համեմատաբար բարձր է եվրոպական շատ երկրների համեմատ՝ տարեկան 12,7 ծնունդ 1000 մարդու հաշվով:
Նորվեգիա. Նորվեգիան ունի չափավոր ծնելիություն՝ համեմատած շատ այլ եվրոպական երկրների հետ՝ տարեկան 1000 մարդու հաշվով 11,2 ծնունդ:
Կատար. Կատարը համեմատաբար ցածր ծնելիություն ունի՝ տարեկան 1000 մարդու հաշվով 9,7 ծնունդ: Այնուամենայնիվ, կարևոր է նշել, որ Կատարը բնակչության զգալի աճ է գրանցել ներգաղթի և արտագաղթած մեծ բնակչության պատճառով:

• մահացության թվի

Հայաստան. Հայաստանն ունի մահացության միջին մակարդակ՝ տարեկան 1000 մարդու հաշվով մահացության 9,3 դեպք։
Նորվեգիա. Նորվեգիան ունի մահացության ցածր մակարդակ՝ համեմատած շատ այլ երկրների հետ՝ տարեկան մոտ 8,1 մահ 1000 մարդու հաշվով:
Կատար. Քաթարն ունի մահացության համեմատաբար ցածր մակարդակ՝ տարեկան 1,6 մահ 1000 մարդու հաշվով:

• տղամարդկանց և կանանց տարբերության

Հայաստան. Հայաստանում կանանց մասնաբաժինը մի փոքր ավելի մեծ է, քան տղամարդիկ, որտեղ յուրաքանչյուր կնոջը բաժին է ընկնում մոտավորապես 0,94 տղամարդ:
Նորվեգիա. Նորվեգիան ունի հավասարակշռված գենդերային հարաբերակցություն՝ բնակչության մեջ մոտավորապես հավասար թվով տղամարդիկ և կանայք:
Քաթար. Քաթարն ունի շեղված գենդերային հարաբերակցություն, որտեղ տղամարդկանց թիվը զգալիորեն ավելի մեծ է, քան իգական սեռի ներկայացուցիչները, ինչը հիմնականում պայմանավորված է արտագաղթած արական մեծ աշխատուժով: Հարաբերակցությունը մոտավորապես 3,4 տղամարդ է յուրաքանչյուր կնոջ համար:

Աղբյուր

5 ապրելու լավագույն երկրները հայերի համար

5. Ռուսաստան

Հայաստանի քաղաքացիներն իրավունք ունեն վեց ամիսը մեկ 90 օր առանց վիզայի այցելել Ռուսաստան՝ երկրների միջև կնքված երկկողմ պայմանագրերի հիման վրա։Այս կանոնը վերաբերում է տարբեր տեսակի ճանապարհորդություններին, այդ թվում՝ զբոսաշրջությանը, բիզնեսին և ընտանիքին:Եթե ​​նախատեսվում է երկար մնալ, Հայաստանի քաղաքացիներին կարող է անհրաժեշտ լինել վիզա ստանալ՝ ուղևորության նպատակին համապատասխան:Վիզայի ընթացակարգը ներառում է դիմում ներկայացնել Երևանում Ռուսաստանի հյուպատոսություն կամ դեսպանություն։ Պահանջվում են ուղևորության նպատակը, բնակության ամրագրումը, ապահովագրությունը և բավարար միջոցները հաստատող փաստաթղթեր:Ռուսաստանում աշխատող Հայաստանի քաղաքացիները կարող են աշխատանքային վիզա պահանջել, որը տրվում է գործատուի հրավեր ստանալուց հետո։Ռուսաստանում սովորել ցանկացող հայ ուսանողներին անհրաժեշտ կլինի նաև ուսանողական վիզա՝ ուսումնական հաստատության նախնական հրավերով։Վիզայի կանոններն ու պահանջները ենթակա են փոփոխման, ուստի կարևոր է հետևել վերջին թարմացումներին:Միշտ ավելի լավ է ստուգել Ռուսաստանի հյուպատոսությունների կամ դեսպանատների պաշտոնական կայքերը արդի տեղեկությունների համար:Վիզաների կանոնների պահպանումը թույլ է տալիս Հայաստանի քաղաքացիներին առանց անկանխատեսելի դժվարությունների պլանավորել իրենց ուղևորությունները դեպի Ռուսաստան:

4. Գերմանիա

Գերմանիա այցելել ցանկացող Հայաստանի քաղաքացիներին անհրաժեշտ է վիզա ստանալ երկիր մուտք գործելու համար։ Վիզայի տեսակը (զբոսաշրջային, աշխատանքային, ուսանողական) որոշվում է ըստ ուղևորության նպատակի, իսկ վիզայի դիմումը ներկայացվում է Երևանում Գերմանիայի դեսպանատանը կամ հյուպատոսությանը։ Վիզայի գործընթացը ներառում է փաստաթղթերի տրամադրում, ինչպիսիք են գերմանացի հյուրընկալողի հրավեր (զբոսաշրջության կամ հարազատների այցելության դեպքում), կացարանի ամրագրում, ապահովագրություն և ֆինանսական վճարունակության ապացույց: Գերմանիայում աշխատելու մտադրություն ունեցող Հայաստանի քաղաքացիների համար աշխատանքային վիզա է պահանջվում, որը կարելի է ստանալ աշխատանքի առաջարկ ստանալուց հետո։ Ինչպես նաև, Հայաստանից ժամանած ուսանողները, ովքեր պատրաստվում են սովորել գերմանական ուսումնական հաստատություններում, պետք է ուսանողական վիզա ստանան: Վիզայի տեսակը երկարաձգելու կամ փոխելու համար Հայաստանի քաղաքացիները պետք է դիմեն Գերմանիայի համապատասխան մարմիններին։ Կարևոր է նշել, որ վիզային ռեժիմի կանոնների և պայմանների պահպանումը կարևոր է խնդիրներից և բացասական հետևանքներից խուսափելու համար։Գերմանիան առաջարկում է բարձր կենսամակարդակ, կայուն տնտեսություն և տարբեր կրթական և կարիերայի հնարավորություններ:Գերմաներենի իմացությունը կարող է հեշտացնել հարմարվողականությունն ու հաղորդակցությունը առօրյա կյանքում:Միշտ լավ է հետևել վիզայի կանոնների և պահանջների փոփոխություններին, որպեսզի համոզվեք, որ տեղյակ եք վերջին թարմացումներին:

3. Ավստրալիա

Ավստրալիա այցելել ցանկացող Հայաստանի քաղաքացիները պետք է վիզա ստանան, քանի որ երկիրը Շենգենյան համաձայնագրի անդամ չէ և առանց վիզայի մուտք չի ապահովում։ Վիզայի տեսակը (զբոսաշրջային, աշխատանքային, ուսանողական) կախված է այցի նպատակից, իսկ վիզայի դիմումը կատարվում է առցանց կամ Երևանում Ավստրալիայի դեսպանատան միջոցով։ Վիզայի ընթացակարգը պահանջում է տարբեր փաստաթղթերի տրամադրում, ինչպիսիք են թռիչքների ամրագրումները, բնակության հաստատումը, ապահովագրությունը և ֆինանսական վճարունակության ապացույցը: Աշխատանքային վիզայի համար անհրաժեշտ է ավստրալիական գործատուի հրավերի հաստատում, իսկ ուսանողական վիզայի համար անհրաժեշտ է ուսումնական հաստատության հրավեր: Նրանց համար, ովքեր ծրագրում են երկար ժամանակ աշխատել կամ սովորել Ավստրալիայում, խորհուրդ է տրվում նախապես դիմել վիզայի համար՝ հաշվի առնելով գործընթացի ժամանակները: Ավստրալիան ապահովում է բարձր կենսամակարդակ, կայուն տնտեսություն և ընդարձակ բնական գեղեցկություն: Անգլերենի իմացությունը կարևոր գործոն է Ավստրալիայում հաջող հարմարվելու և հաղորդակցվելու համար: Կարևոր է նշել, որ վիզայի պայմանների պահպանումը և գտնվելու տևողությունը կարևոր է բացասական հետևանքներից խուսափելու համար: Ավստրալիայի իշխանությունները պարբերաբար թարմացնում են վիզաների կանոնակարգերն ու պահանջները, ուստի խորհուրդ է տրվում արդիական մնալ վերջին տեղեկատվությանը: Ավստրալիա մեկնելուց առաջ խորհուրդ է տրվում մանրամասն ուսումնասիրել վիզայի պահանջները և պատրաստել բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը։

2. ԱՄՆ

Միացյալ Նահանգներ այցելելու համար Հայաստանի քաղաքացիները պետք է վիզա ստանան, քանի որ ԱՄՆ-ը Հայաստանի քաղաքացիների համար առանց վիզայի մուտքի երկրների ցանկում չէ։ Վիզայի տեսակը կախված է այցի նպատակից և կարող է ներառել տուրիստական, բիզնես, ուսանողական կամ աշխատանքային վիզա: Վիզայի դիմումը ներկայացվում է առցանց՝ Երևանում ԱՄՆ հյուպատոսության միջոցով։ Ընթացակարգը ներառում է տարբեր փաստաթղթերի տրամադրում, օրինակ՝ ուղևորության նպատակի հաստատում, տոմսերի ամրագրում, ապահովագրություն, ինչպես նաև ֆինանսական վճարունակության ապացույց: Աշխատանքային վիզայի դեպքում ԱՄՆ գործատուն պետք է տրամադրի աշխատանքի տրամադրման հրավեր կամ հաստատում: ԱՄՆ-ում սովորել պլանավորող ուսանողները պետք է ներկայացնեն ուսումնական հաստատության հրավեր և ֆինանսական աջակցության ապացույց: Միացյալ Նահանգները տրամադրում է տարբեր կրթական, մշակութային և կարիերայի հնարավորություններ: Վիզայի գործընթացը կարող է որոշ ժամանակ տևել, ուստի խորհուրդ է տրվում վաղ նախապատրաստվել: Անգլերենի իմացությունը կարևոր գործոն է ԱՄՆ-ում հաջող հաղորդակցվելու և հարմարվելու համար: Կարևոր է պահպանել վիզայի պայմանները և ԱՄՆ-ում գտնվելու տևողությունը՝ տհաճ իրավիճակներից խուսափելու համար։ Նախքան ձեր ուղևորությունը, դուք պետք է ուշադիր ծանոթանաք վիզայի պահանջներին և պատրաստեք բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը ԱՄՆ վիզա հաջողությամբ ստանալու համար:

1. Հայաստան

Հայաստանն ունի հարուստ պատմություն, մշակույթ և ավանդույթներ, որոնք կարող են կարևոր գործոն լինել արմատների և ազգային ինքնության հետ կապը պահպանելու համար։ Շատերի համար ընտանիքը և համայնքը կյանքի առանցքային կողմերն են: Մնալով Հայաստանում՝ մարդիկ կարող են սերտ կապեր պահպանել հարազատների ու ընկերների հետ։ Հայաստանն աշխատում է տնտեսության, կրթության և ենթակառուցվածքների զարգացման համար պայմաններ ստեղծելու ուղղությամբ։ Մարդիկ կարող են մասնագիտական ​​և անձնական աճի հնարավորություններ գտնել իրենց հայրենիքում: Երբ երկրում կա սոցիալական և քաղաքական կայունություն, շատերն ընտրում են մնալ իրենց հայրենի համայնքում՝ զգալով, որ իրենք ավելի մեծ բանի մաս են կազմում: Մնալով Հայաստանում՝ քաղաքացիները կարող են ակտիվորեն մասնակցել երկրի սոցիալ-տնտեսական կյանքին՝ իրենց ներդրումն ունենալով նրա զարգացման գործում։

Եզրակացություն՝ Մեր երկրի ապագան մեր ձեռքերում է